روستای ورکانه همدان کجاست؟

روستای سنگی

روستایی ورکانه یکی از زیباترین روستاهای همدان که از نمای کامل سنگی ساخته شده است.این روستا تصویری از اروپا در دوره رنسانس را یادآوری می کند روستای ورکانه به سبب معماری منحصر به فرد و سابقه ۴۰۰ ساله اش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

هسته اولیه این روستا که پیرامون قنات روستا شکل گرفته،وقتی در کوچه پس کوچه‌های روستای ورکانه پا می‌گذارید، گویی به دنیایی سنگی آمده‌اید، دنیایی که نمای تمام خانه‌ها و کوچه‌هایش با سنگ آرایش شده‌اند. پیشینه ورکانه در حدود 400 سال و اوایل دوران صفویه تخمین زده شد و قدیمی ترین محله آن «درب مسجد» نشان دهنده قدمت دیرین این روستا است.

همدان یکی از استان هایی است که تعدادی از روستاهای زیبای کشورمان را در خود جای داده است و گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند. روستای ورکانه در جنوب شرقی شهر همدان قرار گرفته روستای ورکانه که لقب روستای سنگی یا روستای رنسانسی را به آن داده‌اند و در یک سریال به نمایش درآمده و با عنوان روستای چشمه قل قل شهرت یافته است از سنگ ساخته شده و یکی از منحصربه‌فردترین روستاهای ایران است.

ما را در سفر به روستای ورکانه همراهی کنید…

وجه تسمیه ورکانه

روستای ورکانه در گویش لری «ور» به معنی کنار و «کانه» به معنی چشمه است. ورکانه نیز به معنی قرار گرفتن در کنار آب و چشمه می‏باشد. از نقطه نظری دیگر روستای ورکانه به دلیل اینکه در پیرامون آن معادن سنگ به فراوانی مشاهده میشود، نام ورکانه را به خود گرفته و وجه تسمیه روستای ورکانه را معادل محلی که در نزدیکی معدن یا ورکان است، آورده اند.

معماری روستا

امروزه این روستای زیبا که یکی از اصلی ترین جاهای دیدنی همدان بشمار می آید، آنچه که بیش از همه در روستای ورکانه به چشم می آیند کاربرد سنگ در ساخت آن است. کوچه های سنگ فرش این روستا با خانه های سنگی احاطه شده اند و یکی از زیباترین مناظر روستایی را پیش چشم شما قرار می دهند. سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح استفاده شده در روستای ورکانه است و اصلی ترین مصالح برای ساخت روستا سنگ است،

چرا روستای سنگی؟

به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است. و بافت سنگی روستای ورکانه بیش از هر چیز به چشم می‌خورد. البته نباید از خشت و آجر استفاده شده  در ساخت این خانه ها چشم پوشی کرد، ولی دیگر دلیل بهره برداری از درصد زیادی سنگ برای ساختمان سازی ، کمبود آجر و ملات خشت از زمان گذشته در ورکانه بوده.

روستای رنسانسی

این روستای سنگی به هنگام تابش نور به رنگ قهوه‌ای سوخته درمی‌آید و گوشه‌ای از دوره رنسانس را به تصویر می‌کشد و جلوه‌های اروپایی را در ذهن مخاطبان تداعی می‌کند، شاید به همین دلیل است که لقب روستای سنگی یا روستای رنسانسی ایران را به خود اختصاص داده است.

بیشتر بخوانید:گنجنامه همدان

جاذبه های گردشگری ورکانه همدان

۱- معماری سنگی

آنچه که بیش از همه در روستای ورکانه به چشم می آیند کاربرد سنگ در ساخت آن است. کوچه های سنگ فرش این روستا با خانه های سنگی احاطه شده اند و یکی از زیباترین مناظر روستایی را پیش چشم شما قرار می دهند.

بناهای این روستا از انواع گوناگون سنگ ها ساخته شده اند و علت استفاده از این متریال، موقعیت جغرافیایی و آب و هوای کوهستانی آن است زیرا سنگ مانع از نفوذ سریع سرما به داخل بنا می شود. بناهای سنگی آن در هنگام روز و جوی های پر آب کوچه های سنگ فرش شده اش، حال و هوای متفاوتی را به ورکانه بخشیده که سبب جذب گردشگران بسیاری به این منطقه خوش آب و هوا شده است.

نگین روستاهای همدان

این روستای زیبا که یکی از اصلی ترین جاذبه های گردشگری همدان بشمار می آید، در منطقه ای کوهستانی و در دامنه جنوبی زاگرس واقع شده است. روستای ورکانه از شمال شرقی به کوه سردره، از غرب به روستای سیمین، از جنوب غربی به کوه سرخ بلاغ، از شرق به کوه قره داغ و از جنوب و جنوب شرقی به دره بارانی و دره قشلاق محدود می‏شود.

۲- جاذبه های تاریخی

1.اصطبل پرورش اسب ورکانه (اصطبل مری لیلی)

در دو کیلومتری روستا اصطبلی وجود دارد که در سال های پیش از انقلاب به عنوان مرکزی برای پرورش اسب دربار فعالیت می کرده است و امروزه به عنوان یکی از دیدنی های روستا به شمار می آید.روستای ورکانه مانند سایر روستاهای استان، ریش‌سفیدان جایگاه خاصی دارند و در زمان‌های قدیم نیز نظام تصمیم‌گیری و قدرت بر اساس ارباب‌رعیتی بوده است به طوری که در آن زمان نقی خان قراگوزلو، خان روستا بوده و بعد از او نیز دخترش ارباب و حاکم روستا شده است و در حال حاضر نیز اصطبلی که در ۲ کیلومتری جنوب این روستا ساخته‌شده، بقایایی از آن زمان است.

ابعادی برابر ۲۲ در ۷۵ متر دارد و در زیربنایی برابر ۱۶۵۰ متر مربع ساخته شده است.

مری لیلی قراگزلو

قدیمی‌ترین اصطبل همدان در اواخر دهه 40 توسط مری لیلی قراگوزلو چهره جهانی پرورش اسب، با معماری منحصر به فرد و با مصالح سنتی و سنگی در جنوب روستای ورکانه همدان ساخته شد.

مهری خانم قره گوزلو همسر مجیدخان بختیاری ‌مادر پرورش دهندگان اسب اصیل در ایران خانم قره گوزلو بنیانگذار تبارنامه اسب اصیل عرب ایرانی و ثبت آن در سازمان جهانی اسب عربˈواهوˈ و نیز موسس کانون اسب اصیل ایران بود.

این بانوی زبده پرورش اسب دختر دکتر نقی‌خان قراگوزلو، خان روستای ورکانه واقع در 15 کیلومتری شرق همدان است که پس از فوت پدر، به عنوان بزرگ روستا نزد مردمان از احترام خاصی برخوردار بود
قلعه مهری خانم تنها میراث ماندگار و تاریخی مری لیلی قره گوزلو در روستای گردشگری ورکانه همدان است.

وی تا سال 1381 که بر اثر عارضه سرطان در بیمارستان آتیه تهران، چشم از جهان فرو بست این عشق به میهن را متجلی کرد.و همچنینقدیمی ترین اصطبل همدان در اواخر دهه 40 ساخته شده است

زادگاه اسب ایرانی

به جرات می توان محرومه مری لیلی قراگزلو را مادر اصیل اسب ایرانی دانست که زادگاهش روستای ورکانه همدان است.همچنین این نکته قابل توجه است که خواستگاه اسب اصیل ایران از منطقه ورکانه همدان بوده است و ضمن اینکه تربیت و پرورش نسلی از اندیشمندان و فرهیختگان این منطقه مدیون مرحومه مری لیلی و مادرش است.

قابل ذکر است که یکی از زیبا ترین اصطبل های ایران در منطقه ورکانه و توسط مری لیلی قراگزلو احداث شده که پرورش ییلاقی اسبهای اصیل عرب خوزستان و همدان در آنجا قرار داشته است.

مجیدخان بختیار

مجیدخان بختیار فرزند غلامحسین خان سردار محتشم (حاج ایلخانی دورکی)و(بی بی همه گل اسیوند) و هسر بزرگوارشوان مری خانم قره گزلو، بنیانگذار و مادر پروش اسب اصیل ایران مجیدخان بختیار نماینده سابق مجلس،ریس فدراسیون کشتی، بوکس، وزنه برادری حاکم خوزستان

مجیدخان بختیار و همسر بزرگوارشون مری خانم خدمات بیشماری به مردم بختیاری و عرب خوزستان کردند بخصوص در زمان قحطی که ملخ مزارع رو نابود کرد انبارهای گندم و جو و غلات خودشون رو بروی مردم باز کردن و مانع از تلف شدن بسیاری از زنان و کودکان مردم شدند،

مرحوم مجید خان در کارهای شاد وشیون مردم بختیاری و عرب حضور داشت. ومخارج آنهارا متقبل می شد. منزلی دو طبقه درمجیدیه تهران داشت(مجیدیه از نام او گرفته شد) که محل اتراق خیلی از بختیاری ها بود وبه قول یکی از بزرگان حتی آنهایی که احتیاج به دکتر جهت درمان داشتند مجید خان  هزینه ی آنهارا متقبل می شد.

مرحوم مجید خان در شمال کشور همراه با پالانچیان که هواپیمای آنها توسط ساواک دستکاری وپس از لحظه ای از  برخاستن سقوط وجان به جان آفرین تسلیم کرد…روحش شاد

 قلعه مهری خانم (اصطبل اسب)

بازسازی اصطبل مری لیلی

تنها اصطبل غرب کشور است که هنوز ساختار اصلی خود را حفظ کرده و در روستای هدف گردشگری همدان ورکانه نیز واقع‌شده و فاصله آن‌ تا مرکز شهر نیز حداکثر نیم ساعت است.

تصاویر بعداز بازسازی این بنا است 

مهری خانم قره گوزلو همسر مجیدخان بختیاری ‌مادر پرورش دهندگان اسب اصیل در ایران
به جرات می توان محرومه مری لیلی قراگزلو را مادر اصیل اسب ایرانی دانست که زادگاهش روستای ورکانه همدان است.همچنین این نکته قابل توجه است که خواستگاه اسب اصیل ایران از منطقه ورکانه همدان بوده است و ضمن اینکه تربیت و پرورش نسلی از اندیشمندان و فرهیختگان این منطقه مدیون مرحومه مری لیلی و مادرش است.

قابل ذکر است که یکی از زیبا ترین اصطبل های ایران در منطقه ورکانه و توسط مری لیلی قراگزلو احداث شده که پرورش ییلاقی اسبهای اصیل عرب خوزستان و همدان در آنجا قرار داشته است.

قلعه اربابی نیز بنایی است که ساختمان آن با پلان چلیپایی طراحی شده، مربوط به مهری خانم، ارباب روستا بوده است.

معماری قلعه مهری خانم

این بنا در ابعاد 12×20 متر و با زیربنای 330 مترمربع در دو طبقه ساخته شده است و طبقه دوم در قسمت مرکزی بنا ایجاد شده است.ورودی بنا نیز از طبقه همکف و طبقه اول و از ضلع شرقی بنا صورت می‌گرفته است و دو پله از دو طرف ورودی طبقه همکف به طبقه اول منتهی می‌شود.

این بنا در فاصله 100 متری در ضلع جنوبی روستا و در بستر سبز کوهپایه و مشرف به روستا واقع شده است.

 گورستان بدونه سنگ قبر

در 2 کیلومتری روستای ورکان گورستان بی هیچ سنگ قبر، گورستانی ساده ‌ای در روستا وجود دارد که هیچ سنگ قبری در آن وجود ندارد و به همین دلیل متمایز از دیگر گورستان ها جلوه می کند.

۳.جاذبه های مذهبی

جاذبه های مذهبی روستای ورکانه عبارتند از:

مسجد جامع روستا

در روستای ورکانه تنها یک مسجد وجود دارد که در ضلع جنوبی روستا به چشم می خورد. بنای این مسجد نوساز می باشد و با مصالح جدید ساخته شده است. نمای ساختمان آن آجری است و به لحاظ معماری داخلی کاملا ساده می باشد.

درون مسجد یک محراب کوچک وجود دارد که کاشی‌کاری اندکی اطراف آن را زینت داده است. وضوخانه، فضاهای پشتیبانی و خدماتی نیز در اطراف مسجد قرار گرفته اند.

امامزاده غیب

یکی از مکان های مقدس در ورکانه آرامگاه امامزاده غیب است که در بین مردم روستا از ارزش و احترام زیادی برخوردار می باشد. این آرامگاه در محله ای به نام درب مسجد قرار دارد و شب های جمعه محوطه ی آن بسیار شلوغ می شود.

4.طبیعت روستای ورکانه

به سبب جریان رودخانه های فصلی سیمین و ورکانه، جریان دائمی آب در قنات روستا و وجود چشمه سارهای متعدد، طبیعتی چشم نواز در جای جای این روستا به چشم می خورد. رودخانه ‌های فصلی از یخچال های طبیعی در ارتفاعات سرچشمه می گیرند و بعد از سیراب کردن اراضی سیمین ورکانه به رودخانه فصلی ارزانفود یا دارستان می پیوندد.

اراضی سرسبز طبیعی در اطراف روستا و درختان باغات، چهره ی ویژه ای به روستا بخشیده و مکانی پر طراوت را ایجاد کرده اند.

کوه های اطراف روستا و دره های زیبا به نام های یورد صفرخان، دره‌ خان، تخته سنگ، جن‌ دره و سوبلاغ با مناظر زیبایشان چشم همه را به خود خیره می کنند.

5.ورکانه روستای سنگی شهرک سینمایی

این روستای زیبا به سبب داشتن کوچه ها وخانه های سنگفرش توجه کارگردانان کشورمان را نیز به خود جلب کرد و در فیلم ها و سریال های زیر به نمایش گذاشته شد:

• • فیلم پرواز مرغابی ها کاری از علی شاه حاتمی
  • فیلم شیر تو شیر کاری از ابراهیم فروزش
  • سریال علی البدل کاری از سیروس مقدم

البته لازم به ذکر است که تمامی صحنه های به نمایش درآمده در این فیلم ها و سریال ها وجود خارجی ندارند و برخی از آنها با استفاده از حقه های سینمایی به وجود آمده اند.

6.ورکانه، زادگاه توفیق موسیوند

او تا سن 14 سالگی برای کمک به خانواده‌اش چوپانی کرده و هر روز مسیر طولانی ورکانه تا همدان را برای تحصیل می‌پیمود اما تلاش و پشتکار موجب شد تا همین کودک روستایی به عنوان دانشمند برتر جهان شناخته شود و نام ورکانه را به عنوان روستایی نخبه‌پرور ثبت کند. این روستا با طبیعت و خانه های قدیمی اش زادگاه ، مخترع نخستین قلب مصنوعی در جهان می باشد. او در سال 1315 در این روستا متولد شد و تا سن 14 سالگی برای کمک به خانواده‌ به چوپانی مشغول بود.

تلاش و پشتکار وی و پیمودن مسیر ورکانه به همدان برای تحصیل باعث شد تا به عنوان دانشمند برتر جهان شناخته شود و  اختراعات بسیاری را از جمله  قلب مصنوعی کنترل از راه دور، تعیین DNA انسان با اثر انگشت و بدون نیاز به خون‌گیری و ۱۴ اختراع پزشکی دیگر را به ثبت برساند.

افتخارات پروفسور توفیق موسیوند

• • دریافت کننده مدال جوایز الماس ملکه الیزابت دوم (2013)
  • دریافت کننده جایزه ترجمه دانش ، موسسه تحقیقات بهداشت کانادا (CIHR) (2010)
  • دریافت کننده جوایز مدرس برجسته جان فورستر ، برای کمک های درازمدت در زمینه پزشکی قلب و عروق (2010)
  • برنده جوایز دستاورد مادام العمر : نوآوری منطقه ای ، شورای تحقیقات ملی کانادا (2001)
  • دریافت کننده جایزه همکاری ، شورای تحقیقات علوم طبیعی و مهندسی کانادا و کنفرانس کانادا (2000)برنده جوایز کارآفرینی Life Sciences ofOttawa (1999)
  • دریافت جایزه رئیس جمهور، مرکز تحقیقات و نوآوری اوتاوا (OCRI) (1999)
  • دریافت کننده جوایز جراحان قلب برزیل در شناخت نقش مهم در توسعه اندام های مصنوعی (1998)
  • دریافت کننده جایزه MEDEC برای دستاوردهای پزشکی (1998)
  • دریافت جایزه تحقیقات کاربردی ، دانشکده علوم انسانی اتاوا (1997

7.محله های روستا

وسعت کل روستا	62569 مترمربع
معابر روستا	17218 مترمربع
فضای باز	4024 مترمربع
عرصه‌های ساختمانی	20275 مترمربع
باغ ها و اراضی	21076 مترمربع

همه ی بناها اعم از جدید و قدیم در کنار هم قرار گرفته اند تا چندین محل را در روستای ورکانه به وجود بیاورند. هر کدام از این محله ها از چندین واحد همسایگی و مسکونی تشکیل شده اند که عبارتند از:

محله درب مسجد که قدیمی‌ترین محله روستای ورکانه می باشد و مسجد، حمام و مخابرات در آن قرار گرفته است.

محله کردها که در شرق روستای ورکانه و ورودی آن قرار دارد و تنها مدرسه روستا را در خود جای داده است. خرمن‌جا که به محله خرمنی معروف است نیز در همین محله قرار دارد.

محله عباس‌آباد  که مناطق تازه توسعه یافته روستا را شامل می شود و یک نانوایی و یک آسیاب، را در خود جای داده است.

8.منبع درآمد اهالی روستای ورکانه

اقتصاد ورکانه بر زراعت و دامداری استوار است و چشمه های متعدد، درختان گردو، سیب، انگور و زردآلو در حیاط برخی خانه ها و باغهای اطراف روستا به چشم می خورد. آبگوشت، انواع کباب، انواع آش مانند اوماج، پلته، واره، جو و ترخینه از غذاهای محلی آن است.

روستای ورکانه در مسیر کوچ عشایر قرار دارد و در بهار و پاییز جلوه خاصی به آن می بخشند. صنایع دستی، گوشت، پشم، فراورده های لبنی، گندم، جو، نخود، لوبیا، سیب زمینی، علوفه و سبزیجات از محصولات اصلی روستاست.

بهترین زمان سفر

بهترین زمان برای سفر به ورکانه اواسط بهار تا پایان تابستان است چرا که آب و هوای معتدلی بر منطقه حاکم می شود.در سفر به روستای ورکانه بردن لباس گرم را فراموش نکنید چرا که آب و هوای این روستا در بیشتر روزهای سال سرد است.

روستای ورکانه همدان کجاست؟

آدرس دقیق روستای ورکانه همدان

مسیر رسیدن به روستای ورکانه از همدان، در ابتدا انتخاب جاده همدان به ملایر و سپس محوریست که از این جاده منشعب می شود. پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس‌ آباد و علی‌آباد از طریق جاده ورکانه به روستای ورکانه خواهید رسید.

منابع:

fa.wikipedia.org/wiki